ayakkabı vurma olayı ne demek?

Ayakkabı vurma olayı, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreteri Nikita Kruşçev'in, 12 Ekim 1960'ta New York'ta düzenlenen Birleşmiş Milletler 902. Genel Kurulu sırasında Filipinli delege Lorenzo Sumulong'un konuşmasına yönelik delege masasına ayakkabısını vurarak gerçekleştirdiği protestodur.¹²³

2003 yılında Amerikalı akademisyen William Taubman, Kruşçev'in ayakkabısını salladığını ancak masaya vurmadığını söyleyen bazı görgü tanıklarıyla röportaj yaptığını belirtti. Ayrıca, olaya ilişkin hiçbir fotoğraf veya video kaydının bulunmadığını bildirdi.⁴ Ancak Kruşçev, biyografisinde ayakkabıyı vurma olayının meydana geldiğini kabul etmiştir.⁵ Olaydan önce çekilmiş bir fotoğrafa bir ayakkabının eklendiği en az bir sahte fotoğraf bulunmaktadır.⁶

Olayın açıklaması

12 Ekim 1960'ta Filipinli delegasyon başkanı Lorenzo Sumulong, "Medeni ve siyasi haklarını özgürce kullanmaktan yoksun bırakılmış ve deyim yerindeyse Sovyetler Birliği tarafından yutulmuş Doğu Avrupa ve başka yerlerdeki halklar" ifadelerini kullandı.⁷ Kruşçev, bunu duyduktan sonra, oturumun işleyiş noktasına ettiği itirazın tanınmasının ardından hızla kürsüye geldi. Orada, teatral bir tavırla, sağ kolunu yukarıya doğru hareket ettirerek - fiziksel olarak ona dokunmadan - Sumulong'u bir kenara itti ve Sumulong'u (diğer şeylerin yanı sıra) "pislik, yardakçı, uşak" ve "Amerikan emperyalizminin dalkavuğu" olmakla itham etti ⁸ ve Meclis Başkanı Frederick Boland'ın (İrlanda) Sumulong'u kurulun işleyişine uygun davranmaya çağırmasını istedi. Boland, Sumulong'u "işleyişe müdahaleye yol açacağı kesin olan kışkırtıcı tartışma girmekten kaçınması" konusunda uyardı, ancak konuşmasına devam etmesine izin verdi ve Kruşçev'i koltuğuna geri gönderdi. 

Bazı kaynaklara göre, Kruşçev Sumulong konuşmaya devam ederken protesto etmek için masasına yumruklarını vurdu ve bir noktada ayakkabısını eline alarak masaya vurdu.⁹ Bazı kaynaklar farklı bir olay örgüsü bildiriyor: Kruşçev önce masasına ayakkabıyı vurdu, ardından protesto için kürsüye gitti.¹⁰ Sumulong'un konuşması tekrar kesildi. Doğu Bloku üyesi Romanya Dışişleri Bakan Yardımcısı Eduard Mezincescu son derece tedirgindi. Mezincescu, Sumulong'u öfkeli bir şekilde kınadı ve ardından öfkesini Boland'a yöneltti; kışkırtması, hakaret etmesi ve Meclis Başkanını görmezden gelmesi mikrofonunun sonunda kapatılmasına neden oldu. Bu, Doğu Bloku delegasyonlarının hep bir ağızdan sesini yükseltmesine ve yuhalamalarına neden oldu. Kaotik sahne nihayet, sinirden kıpkırmızı bir yüzle Boland'ın aniden toplantının ertelendiğini ilan etmesi ve karar tokmağını sert bir şekilde çarpmasıyla sona erdi ki, bunun sonucunda tokmak kırıldı ve başı havaya uçtu. Ayakkabı vurma olayını gözlemleyen İngiltere Başbakanı Harold Macmillan'ın "Bunun bir çevirisini alabilir miyiz lütfen?" diye espri yaptığı söyleniyor.¹¹

Bu olay o dönem The New York Times,¹² The Washington Post,¹³ The Guardian,¹⁴ The Times,¹⁵ ve Le Monde dahil olmak üzere bir dizi gazete tarafından bildirildi.¹⁶ New York Times, Kruşçev ve Andrei Gromyko'yu Kruşçev'in masasında bir ayakkabıyla resmeden bir fotoğrafı yayımladı.¹⁷

Sonraki yorum

Olayın ardından Kruşçev'in yaptığından memnun olduğu söylenirken, Doğu Bloku delegasyonlarının utandığı veya rahatsız olduğu ifade edildi.¹⁸ Kruşçev 1964'te Sovyetler Birliği liderliğini bıraktığında, "hala bir cesaret eylemi olarak sunduğu utanç verici bir olay" olarak nitelenen bu olay nedeniyle eleştirildi.¹⁹

1961'de devrimci filozof Frantz Fanon olaya ilişkin şu yorumu yaptı: "Bay Kruşçev Birleşmiş Milletler'de ayakkabısını sallayıp onunla masaya vurduğunda, sömürgeleştirilmiş hiçbir birey, az gelişmiş ülkelerin hiçbir temsilcisi gülmez. Çünkü Bay Kruşçev'in kendisini izleyen sömürgeleştirilmiş ülkelere gösterdiği şey, füze kullanan mujiklerin, bu sefil kapitalistlere hak ettikleri şekilde davrandığıdır." ²⁰

Kruşçev, anılarında ayakkabı vurma olayını İspanya'daki Franco rejimine şiddetle karşı çıktığı konuşması sırasında gerçekleştirdiğini yazdı. Kruşçev'in anlattığına göre, İspanya'dan bir temsilci cevap vermek için söz aldı ve konuşmasının ardından Sosyalist ülkelerden gelen delegeler İspanyol temsilcinin sözlerini protesto ederken büyük bir gürültüye neden oldular. Kruşçev, olaya ilişkin şunları yazdı: "Rusya'daki Devlet Duması dönemi hakkında okuduğum raporları hatırlayarak, tartışmayı biraz daha alevlendirmeye karar verdim. Ayakkabımı çıkardım ve protestomuzun daha yüksek sesle çıkması için masaya vurdum." ²¹ Bu metnin dipnotunda Kruşçev'in anılarının yanlış olduğu yazıyor. Times, 3 Ekim 1960'ta, Kruşçev'in 1 Ekim'de Franco'ya karşı bir "öfkeli tirad" başlattığını bildirmişti ve bu makale, ayakkabı vurmadan hiç bahsetmemişti.²²

Kruşçev'in torunu Nina L. Kruşçeva, yıllarca süren mahcup bir sessizliğin ardından ailesinin olayı hatırladıklarını açıkladığını yazdı. Nina'ya göre, Kruşçev yeni ve dar ayakkabılar giyiyordu, bu yüzden onları otururken çıkardı. Öfkeli tepkisi sırasında yumruğuyla masaya vurmaya başladı ve saati düştü. Onu alırken, atılan ayakkabıları gözüne çarptı ve bir tanesini alıp masaya vurma fırsatını yakaladı. Nina, ayrıca olayın birçok versiyonunun çeşitli tarih ve vesilelerle dolaşımda olduğundan bahseder.²³

Nina'nın açıklaması, olay sırasında Kruşçev'in yanında oturan uzun süreli tercümanı Viktor Sukhodrev'in açıklamasına çok benziyor. Sukhodrev, Kruşçev'in delege masasına eliyle çok sert vurduğunu ve bu nedenle saatinin durduğunu, bunun da Kruşçev'i daha da çileden çıkararak ayakkabısına geçmesine neden olduğunu söyledi.²⁴

Sergei Kruşçev (Nikita Kruşçev'in oğlu) olayla ilgili herhangi bir fotoğraf veya video kanıtı bulamadığını belirtti. Hem NBC hem de CBC, kendi arşivlerinde yaptığı arama sonucunda olayın bir kasetini bulamadı.²⁵

Sergei'ye göre, Nikita Kruşçev'in ayakkabısını kasıtlı olarak çıkarmış olması pek olası değildi. Masanın altında çok az yer olduğundan, biraz kilolu olan Sovyet lideri ayaklarına ulaşamazdı.²⁶ Bu belirgin sorun, Kruşçev'in masasında otururken kendiliğinden ayakkabısını çıkaramayacağını, ancak olaydan önce bir gazetecinin onun ayağına basması nedeniyle ayakkabısını kaybettiğini söyleyen eski bir BM çalışanı tarafından 2002 yılında tekrar gündeme getirildi. BM görevlisi, Kruşçev'in ayağından çıkan ayakkabıyı bir peçeteye sardığını ve ayakkabıyı o anda tekrar giyemeyecek olan Kruşçev'in masasının yanına bıraktığını söyledi; aynı personel daha sonra Kruşçev'in ayakkabıyı masaya vurduğunu gördüğünü de doğruladı ve böylece Nina Kruşçeva ve Viktor Sukhodrev'in açıklamalarına güven verdi.²⁷²⁸

Alman gazeteci Walter Henkels'e göre, Pirmasens'te bir ayakkabı üreticisi, bir gazetede söz konusu ayakkabının resmini gördüğünü ve onun kendi üretimi olduğunu söyledi. Federal Ekonomi Bakanlığı, Batı Almanya'nın Sovyetler Birliği'ne 30.000 çift ayakkabı gönderdiğini açıkladı. Aralarında 2.000 çift iyi düşük ayakkabı olan bu ayakkabıların bir çiftine Kruşçev'in sahip olduğu düşünülüyor.²⁹

Ayrıca bakınız

• Sizi Gömeceğiz
• Kuzma'nın annesi
• Bush'a ayakkabı fırlatma eylemi

Kaynakça

 

Orijinal kaynak: ayakkabı vurma olayı. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩

7. Official Records, 15th Session of the UN General Assembly ↩

8. Other translations exist, see Nina Khrushcheva's article ↩

9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩
20. ↩
21. ↩
22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩
27. ↩
28. ↩

29. Walter Henkels, Adenauers gesammelte Bosheiten. Eine anekdotische Nachlese, Exon, Düsseldorf / Vienna, 1983, pp. 55/56. ↩

Kategoriler